ރަނގަޅީ ކޮންގޮތެއް: ކުޑަކުދިންގެ ބަގީޗާ؟ ކުޑަކުދީންގެ ބަގީޗާ؟
ދިވެހީންގެ ތެރޭގައި ފޮތްތެރިކަން ކުޑަކަމުން ދިވެހިބަހުގެ ބައެއް ހަމަތައް ގަވާއިދުގެ ގޮތުގައި އަދި ލިޔެވިފައެއް ނުވެއެވެ. އެހެންކަމުން ބައެއް ބަހުގެ ހަމަތައް ދެނެގަތުމަށް އަޅުގަނޑުމެން ދާންޖެހޭނީ އިހުގެ ލިޔުންތެރީންގެ ލިޔުމަށެވެ. އެމީހުން ބަސް ބޭނުންކޮށްފައިވާ ގޮތް ބަލައިގެން ބައެއް ހަމަތައް ގަވާއިދުގެ ގޮތުގައި ޖެހެނީ ފާހަގަކޮށް ވަކިކުރާށެވެ. މިގޮތުން މިކުރު މަޒުމޫނުގައި އަޅުގަނޑު މިގެނެސްދެނީ ޢާއްމުނޫން ހަމައެކެވެ.
ބައެއް ތަކެއްޗަށް ނުވަތަ މީހުންނަށް ނިސްބަތްކޮށް ލިޔާއިރު، އެ އެއްޗެއް ގިނަ ނަމަ ފަހުއަކުރުގައި ޖެހެނީ އިބިފިލިތޯ ނުވަތަ އީބީފިލިތޯއެވެ؟ މިސާލެއްގެ ގޮތުން ތިރީގައިވާ ފޮޓޯގައިވާ ލިޔުމަށް ވިސްނަވާށެވެ. ރަނގަޅު ގޮތަކީ މަސްވެރިންގެ ޕާކު ތޯއެވެ؟ ނުވަތަ މަސްވެރީންގެ ޕާކު ތޯއެވެ؟
މިފަދަ އެހެން އެތައް ޢިބާރާތްތައް ތިޔަ ބޭފުޅުންނަށް އެނގިވަޑައިގަންނަވާނެއެވެ. މިސާލެއްގެ ގޮތުން ތިރީގައިވާ ލިސްޓަށް ނަޒަރު ހިންގަވާލާށެވެ.
އަތޮޅުވެރިންގެ ބައްދަލުވުން – އަތޮޅުވެރީންގެ ބައްދަލުވުން
ކުޑަކުދިންގެ ބަގީޗާ – ކުޑަކުދީންގެ ބަގީޗާ
ދޯނިގެ މަޅުތައް – ދޯނީގެ މަޅުތައް
ފަހާފޮށިގެ ވަތޯޑި – ފަހާފޮށީގެ ވަތޯޑި
ވިޔަފާރިވެރިންގެ މިސްކިތް – ވިޔަފާރިވެރީންގެ މިސްކިތް
މަތީގައިވާ ޢިބާރާތްތަކުން ރަނގަޅީ ކޮން ޢިބާރާތްތަކެއް ތޯއެވެ؟ ދެގޮތް ވެސް ރަނގަޅުތޯއެވެ. ނޫނީ ރަނގަޅީ ކަނާތް ފަރާތުގައިވާ ޢިބާރާތްތޯއެވެ؟
މި ސުވާލުގެ ޖަވާބު ދިނުމަށް އަޅުގަނޑުމެން ބަލަންވީ ކުށްނެތި ދިވެހި ބަސް ބޭނުންކުރާ ބޭފުޅުންގެ ލިޔުންތަކަށެވެ. ތިރީގައި އެވަނީ އަލްމަރްޙޫމް ޢަބްދުﷲ ޙަމީދުގެ ލިޔުއްވުން ކޮޅެކެވެ.
ހަމަ ގައިމުވެސް އަޅުގަނޑުމެންގެ ތާރީޚާއި ޘަޤާފަތާއި އާދަކާދަ އާ މިކަންކަމުގެ އަހުލުވެރީން އޭނާގެ ހަނދާން އައުކުރާނެ. އަދި އެކި ކަންކަމުގެ ރޭވުންތެރީންވެސް އޭނާގެ ހަނދާން އައުކުރާނެ. މަސައްކަތްތަކުގެ ފާޑުވެރީން ވެސް އޭނާގެ ހަނދާން އައުކުރާނެ.
ދެން މިގެނެސްދެނީ މުޙައްމަދު އަމީންގެ ލިޔުއްވުން ކޮޅެކެވެ.
ރަބީޢުލްއައްވަލު މަހު 14 ވަނަ ދުވަހު، ވިޔަފާރިވެރީން ވެގެން ޢަރްޟީއެއް ފޮނުވައިފިއެވެ. . . . އާދެ! ސޭޓުން ތިބީ ދައުލަތުން އެންގެވި ގޮތް ޤަބޫލުކުރާށެވެ. އެކަމަކު، އެބައި މީހުންގެ ނޯކިރީން، އެ ގޮތް އެއްގޮތަކަށްވެސް ޤަބޫލްއެއް ނުކުރެއެވެ. ނޯކިރީން މަސައްކަތް ނުކުރުމަށް ޤަޞްދުކޮށްފައިވާ ކަމުގެ ސަބަބުން ވިޔަފާރިކުރަމުން ގެންދެވޭކަށް އަނެއްކާ ވެސް ނެތެވެ.
ދެން މިގެނެސްދެނީ ބޮޑުފެންވަޅުގޭ ސީދީގެ ލިޔުއްވުން ކޮޅެކެވެ.
ދެން ކަންތައްވީ ގޮތަކީ ޙުސައިން ކަލޭގެ އޮޑިދޮށުގައި، ހަ ވަޑީންގެ ބޭރުން ވަޑާންކުރަން އުޅެނީ ދެމީހުންނެވެ. އެރަށުގައި ދެން ތިބިހައި ވަޑިއަކު އުޅެނީ ބޮޑު ޢީސަގެ އޮޑިދޮށުގައެވެ. މި އެންމެން ގެނެސްގެން ސަފަރު މަހު ބާވީސް ދުވަހަށް އޮޑި ބައިލާން ތައްޔާރުވޭތޯ މަސައްކަތް ކުރިއިރު ފުރަތަމަ ގެންދިޔަ ވަޑީން އިހަށް ގެންދިޔަ ވަޑީން ކުރާ ވަރަށް މަސައްކަތެއް ނުކުރެއެވެ.
ދެން މިގެނެސްދެނީ ބާބާގޭ ދޮންމަނިކުގެ ލިޔުއްވުން ކޮޅެކެވެ.
ހަގަޑި ތިރީސް ވާ އިރަށް ކުރީގައި ބުނެފައި އެވާ މަޖިލިސްގެ ބޭކަލުން ގަނޑުވަރު ތެރެއަށް ނުވަތަ މުލީއާގެ އަށް ދުރުވާނެއެވެ. މި ދުރުވާއިރު ތިއްބަވާނީ ރަސްމީ ހެދުމުގައެވެ. މި މަޖިލިސް އެކުލެވިގެންވަނީ ބޮޑު ބޭކަލުން، ޚަޠީބު ބޭކަލުން ފަނޑިޔާރުގޭ ނައިބުބޭކަލުން، މަލިމް ބޭކަލުން، އަސްކަރު މުސްކުޅީން، މުދިމް ބޭކަލުން، މަޖިލީހަށް އަރާ ބޭކަލުން، އަދި ދޭވާނީންނާއި މި ބޭބޭކަލުންގެ މައްޗަށެވެ.
އިސްވެ މި ލިޔުނު ލިޔުންތައް ފަރުވާތެރިކަމާއެކު ކިޔުއްވުމުން، ތިޔަ ބޭފުޅުންނަށް ޔަޤީންވާނީ އަންނަނިވި ހަމައެވެ. އާދެ! ނިސްބަތްވާ އެއްޗަކީ ގިނަ އެއްޗަކަށް ވެފައި އެއަށް ނިސްބަތް ކުރެވޭނަމަ، ހަމައަކީ އިބިފިލި އީބީ ފިއްޔަށް ބަދަލުވުމެވެ. ޔަޤީން ކޮށްލުމުގެ ގޮތުން، ލިޔުންތެރިއެއް ކަމަށް ވާ އޭދަފުށީ ޢަބްދުﷲ އަޙްމަދުގެ އަރިހުގައި ސުވާލުކޮށްލުމުން އޭނާވެސް ވިދާޅުވީ، ޢަބްދުﷲ ޞާދިޤަށް ޙަވާލާދެއްވައި، އަޅުގަނޑު މިދެންނެވި ގޮތަށެވެ.
ތިބާއަށް މި މަޒުމޫނު ޝައުޤުވެރިކަން ހުރި އެއްޗަކަށް ވި ނަމަ، ދިވެހި ބަހާ ބެހޭ ގޮތުން ލިޔެފައިވާ މި މަޒުމޫނުތަކާއި އަކުރުތަކާ ބެހޭ ގޮތުން ލިޔެފައިވާ މި މަޒުމޫނުތައް ވެސް ކަމުގޮައްސާނެއެވެ.
ބޮޑުފެންވަޅުގޭ ސީދީގެ ލިޔުއްވުން ކޮޅުގައި “އެރަށުގައި ދެން ތިބިހައި ވަޑިއަކު އުޅެނީ ބޮޑު ޢީސަގެ އޮޑިދޮށުގައެވެ.” މި ޖުމުލަ ތިޔަ ފާހަގަ ކުރައްވާފައިވާ ހަމަޔަށް ފެތޭތޯ؟ ނުވަތަ ރަނގަޅު ގޮތަކީ “އެރަށުގައި ދެން ތިބިހައި ވަޑީން އުޅެނީ ބޮޑު ޢީސަގެ އޮޑިދޮށުގައެވެ.” މިއީތޯއެވެ؟
Heevanee thi haalathugai e othee ragalhah kamah. Vadiaku buneemaa ekakah vanee…
.ރަނގަޅު އެ އޮތީ ލިޔެފަ
ވަޑިއަކު؟
ހަމަވާނީ އެކަކު
ވަރަށް ޝައުޤުވެރިވި ހުށަހެޅުއްވުމެއް އިނގޭތޯ! މުހިންމު ބޭނުންތެރި ނުކުތާއެއް އެހެން ނޫންތޯ! އަޅުގަނޑަށް ވެސް ވިސްނިފައި އޮންނަ ގޮތުގައި މި ފަދަ ލަފުޒުތައް ލިޔެ ކިޔުމުގައި އީބީފިލީގެ ވަރަށް މުހިންމު ދެ ވަޒީފާއެއް އޮވޭ. އެއް ވަޒީފާއަކީ ގިނަނަމެއްކަން އަނގައިދީ ކަނޑައަޅައިދިނުމުގެ ވަޒީފާ. މިސާލަކަށް ”ދިވެހި” މިއީ ބަހެއްގެ ނަން. ކިޔަވައިދިނުމުގައި އެ ނަމުގައި މާއްދާއެއް ވެސް އެބަ އޮވޭ. ދަރިވަރަކު ދިވެހިން ފާސްނުވެދާނެ. ދިވެހިން ފާސް ވެދާނެ ވެސް މެ. ނަމަވެސް ދިވެހި ނަސްލަކަށް ނިސްބަތްވާ އިރު ދެން މި ކިޔެނީ ދިވެހީން. ދިވެހީން ދިވެހި ބިމުގައި އުޅޭ ދިވެހީން ދިވެހި ގޮތުގައި އުޅޭ. މިހެން. މި ގޮތުން ބަލާއިރު ދިވެހިން ފާސްވުމާއި ދިވެހީން ފާސްވުމުައި މި ދެ އިބާރާތުގައި ބަހަވީ ވަރަށް ބޮޑު ފަރަގު އެބަ ހުރިކަމަށް ވިސްނޭ. މި މިސާލާއެކު އަޅުގަނޑުގެ ސަމާލުކަމަށް އެންމެ ފުރަތަމަ މި ކަން ގެނެސްދެއްވީ އަޚް އިޔާޒު ނަސީމު. ކޮންމެޔަކަސް ނަން އިތުރު ވެސް ދެމޭފިލި ބޭނުންކޮށްގެން ގިނަ ނަމަކަށް ބަދަލުކުރެވޭ. އޭނާއަކީ ރީތީންގެ ތެރޭގައި ހިމެނޭ މީހެކެވެ. މި ފަދަ ގޮތަކަށް. މީގެ އިތުރަށް ޑރ. ފާހަގަކުރެއްވި ހެން ނިސްބަތުގެ ހާލަތުގައި ވެސް ދެމޭފިލި ބޭނުންވޭ. ބަދީގެ މައްޗާއި ބަދިގެ މައްޗާ ވަރަށް ތަފާތު އެހެން ނޫންތޯ؟ ކޮންމެޔަކަސް ވަރަށް ޝައުޤުވެރި. ޝުކުރިއްޔާ.
ވަރަށް ޝައުޤުވެރިވި ހުށަހެޅުއްވުމެއް އިނގޭތޯ! މުހިންމު ބޭނުންތެރި ނުކުތާއެއް އެހެން ނޫންތޯ! އަޅުގަނޑަށް ވެސް ވިސްނިފައި އޮންނަ ގޮތުގައި މި ފަދަ ލަފުޒުތައް ލިޔެ ކިޔުމުގައި އީބީފިލީގެ ވަރަށް މުހިންމު ދެ ވަޒީފާއެއް އޮވޭ. އެއް ވަޒީފާއަކީ ގިނަނަމެއްކަން އަނގައިދީ ކަނޑައަޅައިދިނުމުގެ ވަޒީފާ. މިސާލަކަށް ”ދިވެހި” މިއީ ބަހެއްގެ ނަން. ކިޔަވައިދިނުމުގައި އެ ނަމުގައި މާއްދާއެއް ވެސް އެބަ އޮވޭ. ދަރިވަރަކު ދިވެހިން ފާސްނުވެދާނެ. ދިވެހިން ފާސް ވެދާނެ ވެސް މެ. ނަމަވެސް ދިވެހި ނަސްލަކަށް ނިސްބަތްވާ އިރު ދެން މި ކިޔެނީ ދިވެހީން. ދިވެހީން ދިވެހި ބިމުގައި އުޅޭ ދިވެހީން ދިވެހި ގޮތުގައި އުޅޭ. މިހެން. މި ގޮތުން ބަލާއިރު ދިވެހިން ފާސްވުމާއި ދިވެހީން ފާސްވުމުައި މި ދެ އިބާރާތުގައި ބަހަވީ ވަރަށް ބޮޑު ފަރަގު އެބަ ހުރިކަމަށް ވިސްނޭ. މި މިސާލާއެކު އަޅުގަނޑުގެ ސަމާލުކަމަށް އެންމެ ފުރަތަމަ މި ކަން ގެނެސްދެއްވީ އަޚް އިޔާޒު ނަސީމު. ކޮންމެޔަކަސް ނަން އިތުރު ވެސް ދެމޭފިލި ބޭނުންކޮށްގެން ގިނަ ނަމަކަށް ބަދަލުކުރެވޭ. އޭނާއަކީ ރީތީންގެ ތެރޭގައި ހިމެނޭ މީހެކެވެ. މި ފަދަ ގޮތަކަށް. މީގެ އިތުރަށް ޑރ. ފާހަގަކުރެއްވި ހެން ނިސްބަތުގެ ހާލަތުގައި ވެސް ދެމޭފިލި ބޭނުންވޭ. ބަދީގެ މައްޗާއި ބަދިގެ މައްޗާ ވަރަށް ތަފާތު އެހެން ނޫންތޯ؟ ކޮންމެޔަކަސް ވަރަށް ޝައުޤުވެރި. ޝުކުރިއްޔާ.
English D ge radheef nubeley
އަޅުގަނޑު ފަހަރެއްގައިވެސް ޖަދަލު ކުރާކަށް ނެތީމެވެ. ލިޔުއްވުން ކިތަންމެހައިވެސް ފުރިހަމައެވެ. އަދި ދަލީލު ދައްކަވާފައިވާ ގޮތްވެސް ރަނގަޅެވެ. ދަންނަވަން މިއުޅޭ ވާހަކައަކީ ޒަމާނާ އެއްގޮތަށް ބަސްވެސް ބަދަލުވަމުން އާދެއެވެ. އެބަސް ކުރިން އޮތްގޮތް ބަދަލުވަމުން އާދެއެވެ. މިސާލަކަށް އިހުގެ ލިޔުންތަކުގައި “ޓ” ސ އެއްހެން އޮވެއެވެ. ނަމަވެސް އަކުރަށް އައި ބަދަލުން މިހާރު އެއަކުރު ފެންނަން އޮންނަނީ ހަމައެކަނި ސަރުކާރުގެ ގެޒެޓް ގައި ކަމަށް ފެނެއެވެ. ލިޔުއްވުމުގައި ވާގޮތުން ފަހާފޮށިގެ ވަތުއޮޑިއެއް ނުކިޔޭނެކަމަށް ދެކެމެވެ. އަދި މިފަދަ ޖުމްލަތަކުގައި “ނ” ގެނެވިފައި ވަނީ މީހުންނަށް ޚާއްޞަކޮށެވެ. މިސާލަކަށް ދަނޑުވެރި”ން”ގެ އުދަލި. މިތަނުގައި ރ ގައި އީބީފިލި ނުޖަހަނީ އެއީ އިހުގެ ގޮތެއްކަމަށް ފެންނާތީއާ އެގޮތަށް ކިޔަން އުނދަގުވުމާ އާންމު ބަހުރުވަ ހުންނަނީ އެހެން ކަމުގައި ވާތީއެވެ. ފަހާ ފޮށީގެ ވަތޯޑި ގެ ބަދަލުގައިފަހާ ފޮށިގެ ވަތޯޑި ކީމާ އެއްކޮށް ކޮރުވީއެވެ. ފަހާފޮށީ”ން”ގެ ވަތޯޑި ކީމާ އެވަނީ މީހެއްގެ ވާހަކައެވެ. އެ “ނ” އެތަނަށް ނުލީމާ އެވަނީ އެއްޗަކަށެވެ. މީހަކަށް ނުވަތަ ބަޔަކަށް ނޫނެވެ. އެހެންވީމާ އެ އަންނަ “ނ” ން އެތަނުގައި އީބީފިލި ނުޖެހުމުން އެތަނަށް އަންނަ އައިބެއް އަޅުގަނޑުގެ ކޮށި ވިސްނުމަކަށް ނާދެއެވެ. އަޅުގަނޑަކީ ބަހަށް މާމޮޅުމީހެއް ނޫންކަމުން މި ލިޔުން ކޮށިނަމަވެސް ބުނަން އުޅެފައި އޮތް އެތި ކުޑައިކޮށް ފަހުމު ވެވަޑައިގަންނަވާނެމަކަށް ދެކެމެވެ. މީގެ ބަދަލުގައި މިހާރު ހުންނަ ލިޔުންތަކުގައި ތިކިޖެހިތާނަ މުޅިން ރޯނުބައި ކޮށް ލިޔާތީ މާބޮޑަށް އަޅައިގަނެއެވެ. މިސާލަކަށް ތާރީޙް، ސޮފްޚާ، އާޙިރު، ޙަބަރު، އަޚްމަދު، އަބްދުލްޢަނީ، ސިއްޚަތު، އަލްފާޞިލް… މީ ހައްތަހާވެސް ނުބައި ގޮތެވެ. މިކަންކަން ރަނގަޅު ކުރުމަށްވެސް ބާރެއް އަޅުއްވައި ދެއްވުން ކީއްތޯއެވެ.؟
ބަހުގެ ހަމައާއި ގަވާއިދަކީ ޒަމާނާއެކު ބަދަލުވަމުންދާ އެއްޗެއްކަމުގެ އިހުސާސް މިލިއުން ކިޔާލުމުން ކުރެވިއްޖެ. އެހެނީ މިހާރުގެ ކުދިން ކިޔަނީ ވެސް ލިޔަނީވެސް ކުދިން.
މިބަދަލު މިފެނުނީ ފަންސާހަކަށް އަހަރުތެރޭ.
verin (verb)
vereen (plural noun)
Very illuminating piece of writing. Quite a common error in writing.