ވަރަށް މުހިއްމު މައުޟޫޢު އެކެވެ. ރާއްޖޭގެ މީހުން އުޅޭ ކޮންމެ ރަށެއްގައި މިހާރު ކަރަންޓު ލިބެން ހުރެއެވެ. ރަށުގެ ގެތަކަށް ކަރަންޓު ލާފައި ހުރެއެވެ. ކަރަންޓު ލާން ޖެހެއެވެ. ކަރަންޓު ވައިރުކުރާއިރު، ނަރު ގުޅުވަން ޖެހެއެވެ. މި މަޒުމޫނުގައި މި ދަންނަވާލަނީ ވައިރު ކުރާއިރު ކަރަންޓު ނަރު  ގުޅުވާނެ ގޮތާއި އެކަން ވަކި ގޮތަކަށް ކުރަންޖެހޭ ސަބަބާއި ނަރުގުޅުވުމާ ބެހޭ ގަވާއިދު ތަކެވެ. ކިޔުންތެރިންނަށް ބޭނުންތެރި މައުލޫމާތުތައް މިކަންކަމުގެ ވާހަކަތަކުގެ ތެރެއަށް އަމުނަމުން ދާނަމެވެ.

ރާއްޖޭގައި ބޭނުން ކުރާ ނަަރު ހަދާފައި ހުންނަނީ ރަތުލޮއިންނެވެ. ރަތުލޮައި އަކީ އަގުބޮޑު އެއްޗެއް ކަމުން ކަރަންޓު ނަރަކީ ވަކިން އަގުބޮޑު އެއްޗެކެވެ. ގަނޑުކޮށް ލޮއި ވިއްކާ ފަރާތްތަކުން، މި ދުވަސްވަރު ރަތުލޯ ކިލޯއެއް ގަންނަން ލިބެނީ ގާތްގަޑަކަށް ދިވެހި 90 ރުފިޔާއަށެވެ. ޓަނެއް ނަމަ، 90000 ރުފިޔާ އަށެވެ. ރަތުލޯ އަގުބޮޑުކަމުން، ކަރަންޓު ނަަރު ބޭނުން ކުރަންވާނީ، ޚަރަދު ކުޑަވާ ގޮތަކަށެވެ. ރާއްޖޭގެ ބައެއް ރަށްރަށުގައި، ވައިރުކޮށްފައި ހުންނަ ފަޅު ގެތަކުގައި ހުންނަ ނަރުތައް ޕާޓޭއިން ވަގަށް ނަގައި ވިއްކާ ހަދައެވެ. މަގުމަތީގައި ވަޅުލާފައި ހުންނަ ކޭބަލްތައް ވެސް ބުރިކޮށްގެން ނަގައި، ވިއްކާ އިންޑިއާ އަށް އެކްސްޕޯޓު ކުރެއެވެ. މިކަން ކުރަނީ ރާއްޖޭގައި އެކަންޏެއް ނޫނެވެ. ބީބީސީ ގެ މި ޚަބަރު ބުނާގޮތުން، އިނގިރޭސި ވިލާތުގައި ވެސް  މި ޒާތުގެ ވައްކަން ވަރަށް ފުޅާވެފައި ވެއެވެ. ވައްކަމުގެ މި މައްސަލައިގެ ޙައްލެއް ކަމަށް ފެންނަނީ ނަރު ގަންނަ ފަރާތްތައް ރަޖިސްޓަރީކޮށް، ވިއްކި ފަރާތްތައް އެނގޭގޮތަށް ހަމަޖެއްސުންކަމަށް ފެނެއެވެ. މިއާއެކު، ރާއްޖޭގައި ޢާއްމުކޮށް ބޭނުންކުރާ ސައިޒުގެ ނަރުތައް އުފެއްދުމަކީ ވެސް މުހިއްމު ކަމެއް ކަމަށް ފެނެއެވެ. މީހުން ހީކުރާ ގޮތާ ޚިލާފަށް، ވައިރު ކުރާ ނަރު އުފައްދާ ކާރުޚާނާއަކީ ވަރަށް ކުޑަ ޖާގައެއްގައި ހެދިދާނޭ ތަނެކެވެ.

މައުޟޫޢުއަށް އެނބުރި ދަމާތޯ އެވެ؟ ވައިރުކުރާ ނަރު ރަތުލޮއިން ހަދާ ސަބަބަކީ، ރަތުލޯ ތެރެއިން ކަރަންޓު ދަތުރުކުރާލެއް ފަސޭހަކަމުންނެވެ. ރަތުލޮއި އަށް ވުރެ ފަސޭހައިން ކަރަންޓު ދަތުރުކުރާ ހަމައެކަނި މަޢުދަނަކީ ރިއްސެވެ. ނަމަވެސް ރިހީގެ އަގު ރަތުލޮއި އަށް ވުރެ 120 ގުނަ ބޮޑުވާނެއެވެ. އެހެންކަމުން، ކަރަންޓު ވައިރުކުރުމަށް ރިހި ބޭނުން ނުކުރަނީ އެވެ. ރަތުލޮއިގެ ބަދަލުގައި، ކަރަންޓު ވައިރުކުރުމަށް އެލްމިނިއަމް ބޭނުން ކުރެއެވެ. މިއީ ރަތުލޮޔަށް ވުރެ ތިން ގުނަ އަގުހެޔޮ އެއްޗެކެވެ. ރާއްޖޭގައި އެލްމިނިއަމް ނަރު ވައިރުކުރުމަށް ބޭނުން ނުކުރަނީ ދެ ސަބަބަކާ ހެދިއެވެ. އެއް ސަބަބަކީ ކަރަންޓު ދަތުރުކުރުމުގައި، އެލްމިނިއަމް ނަރުގެ ހިފެހެއްޓުން ބޮޑުކަމުން، ނަރު ހޫނުވެ، އުފައްދާ ހަކަތަ ގެއްލޭތީ އެވެ. ރަތުލޮއި ނަރުން ކަރަންޓު %100 ގެ ހަލުއިމިނުގައި ދަތުރުކުރާ ނަމަ، އެ ވަރުގެ ފަަލަ އެލްމިނިއަމް ނަރުން ކަރަންޓު ދަތުރުކުރާނީ %61 ގައެވެ. މި ހިފެހެއްޓުން ރަތުލޮއި އާ އެއްވަރުކުރުމަށް އެލްމިނިއަމް ނަރު، ރަތުލޮއި ނަރަށް ވުރެ ގާތްގަޑަކަށް ދެގުނައަށް ފަލަވާން ޖެހޭނެއެވެ. އެލްމިނިއަމުން ކަރަންޓު ދަތުރުކުރުން ހިފަހައްޓާތީ، ނަރު ހޫނުވާލެއްވެސް ބޮޑުވާނެ އެވެ. އެހެންކަމުން، އަލިފާން ރޯވުމުގެ ބިރުވެސް އޮވެއެވެ.

ވައިރުކުރުމުގައި، އެލްމިނިއަމް ނަރު ރާއްޖޭގައި ބޭނުން ނުކުރާ އަނެއް ސަބަބަކީ، ރާއްޖޭގެ ޖައްވުގައި ލޮނު މާ ގިނައިން ހުންނާތީ، އެލްމިނިއަމް ނަރާއި ރަތުލޯ ނަރު ގުޅުވާނަމަ، އެ ގުޅުވިތަން ފަސޭހައިން ގިރޭތީ އެވެ. ނަމަވެސް މި ގިރުން ނުގިރޭ ކަހަލަ ގުޅުވާ ތަކެތި ހުރެއެވެ. މިތަކެތި ހަދާފައި ހުންނަ ގޮތުން، އެލްމިނިއަމް ނަރާއި ގުޅޭނީ އެލްމިނިއަމް ބައެކެވެ. ރަތުލޮއި ބަޔާ ގުޅޭނީ ރަތުލޮއި ބައެކެވެ. ފޮޓޯއިން މި ބުނި އެއްޗެއް ސާފުވާނެއެވެ. މިހާރުވެސް އެލްމިނިއަމް ގުޅުން ހިމެނޭ ސާކިޓުބުރޭކަރު ރާއްޖޭގައި ވިއްކަން ހުރެއެވެ. އަދި މިހާރުގެ ގަވާއިދުތަކުގައި، ބޯމަތީގައި ލޭނު ދަމައިގެން ރަށްރަށަށް ކަރަންޓު ދޭން އެލްމިނިއަމް ހުއްދައެވެ. މިވާހަކަ ވައިރުކުރުމާ ބެހޭ އިނގިރޭސި ބަހުން އޮތް ގަވާއިދުގެ 16 ވަނަ މާއްދާގައި ވެއެވެ. ވައިރުކުރުމާ ބެހޭގޮތުން ލިޔެފައިވާ ދިވެހިބަހުން އޮތް ގަވާއިދުން، އެލްމިނިއަމް ނަރުން ވައިރު ނުކުރެވޭ ވާހަކަ ބަޔާންކޮށްފައިވާ ތަނެއް ނުފެނުނެވެ. އިނގިރޭސިބަހުން ލިޔެފައިވާ ލިޔުމުގައި، އިންޖީނުގޭގެ ވައިރުތައް ހުންނަންވާނީ ރަތުލޮއިންކަމަށް ލިޔެފައި ވެއެވެ (60 ވަނަ މާއްދާގެ 2). އަދި ވަޅުލާފައި ހުންނަ ނަރުތައް ރަތުލޮއިން ހުންނަން ޖެހޭކަން ލިޔެފައި ވެއެވެ (23 ވަނަ މާއްދާގެ 1). އެލްމިނިއަމުން ގެއެއް ވައިރުނުކުރެވޭނެކަމަށް ބަޔާންކޮށްފައި ނުވުމަކީ ގަވާއިދުގެ އުނިކަމެއްކަމަށް އަޅުގަނޑަށް ލަފާ ކުރެވެއެވެ. އެހެނީ، ގަވާއިދުގައިވާ އެހެން ބައެއް ހިސާބުތަކުން އިޝާރާތް ކުރަނީ ރަތުލޮއިއަށްކަން އެނގެއެވެ. އަޅުގަނޑަށް ވިސްނޭ ގޮތުގައި، ރާއްޖޭގައި އެލްމިނިއަމް ނަރުން މުސްތަޤްބަލްގައި ވައިރު ކުރާނެއެވެ. އަލުން ޗެކް ކުރައްވަން ބޭނުން ފަރާތްތަކަށް އިނގިރޭސި ބަހުން  ލިޔެފައިވާ ގަވާއިދު މިއޮތީއެވެ. ދިވެހިބަހުން ލިޔެފައިވާ ގަވާއިދު މިއޮތީ އެވެ.

މިހެން މިކަން އޮތް ކަމުގައި ވިއަސް، މިކަމާ ބެހޭ ގޮތުން، ސަރުކާރުގެ ކަމާ ބެހޭ އިދާރާގެ އިސް މުވައްޒަފަކާ ސުވާލުކުރުމުން، އޭނާ ވިދާޅުވީ ދާދި ފަހުން ނެރުނު ގަވާއިދެއްގެ ދަށުން، އެލްމިނިއަމް ނަރުން ވައިރު ކުރުން މަނާކޮށްފައިވާނެކަމާއި، އައިޖީއެމްއެޗް ހޮސްޕިޓަލް ވައިރުކުރި އިރު އެލްމިނިއަމް ނަރު ބޭނުން ކޮށްފައި ހުރުމުން، ދިމާވި މައްސަލަތައް ގިނަކަމުން، އެކަމުން ސަލާމަތްވީ ހުރިހާ ނަރެއް ބަދަލުކޮށްގެން ކަމާއި މާލޭގެ ޓްރާސްފޯމަރުތަކަށް އެލްމިނިއަމް ނަރުން ކޭބަލްތައް ގުޅާފައި ހުރުމުން މައްސަލަތައް ދިމާވާތީ، އެކޭބަލްތައް މިހާރު ބަދަލުކޮށްފައިވާ ކަމަށެވެ.

ކޮމްޕިއުޓަރުގެ ކީބޯޑުގެ މަތީގައި އަޅުގަނޑުގެ އިނގިލިތައް މި ޙަރަކާތްކުރަނީ، ކިޔުންތެރިންނަށް ގެއެއް ވައިރުކުރާއިރު، ނަރު ގުޅުވާގޮތް ކިޔައިދެވޭތޯ އެވެ. އެހެންކަމުން މައުޟޫޢުއާއިގެން ކުރިއަށް ދަމާތޯ އެވެ؟ ވައިރުކުރާއިރު، އެއްވެސް ގޮތަކަށް ނަރު ގުޅުވައިގެން ނުވާނޭކަމަށް ވައިރުކުރާ ބައެއް މީހުން ބުނެއެވެ. ނަމަވެސް، މިއީ ކަމުދާ ވާހަކައެއް ނޫނެވެ. ފުރަތަމަ ސަބަބަކީ، މިގޮތަށް ނަރު ނުގުޅުވާ ވައިރުކުރުމަކީ ވަރަށް ޚަރަދު ބޮޑު ގޮތަކަށް ވާކަމެވެ. ދެވަނަ ސަބަބަކީ، މޯލްޑިވްސް އެނަރޖީ އޮތޯރިޓީއިން ހަދާފައިވާ ގަވާއިދުގައި ވެސް ނުގުޅުވޭނެކަމަށް ނުވާތީ އާއި، ގުޅުވާނަމަ ގުޅުވުން ހުންނަން ޖެހޭގޮތް ބަޔާންކޮށްފައިވާތީއެވެ. ރާއްޖޭގައި މި ގެންގުޅޭ ވައިރުކުރުމުގެ ގަވާއިދަކީ އިނގިރޭސި ވިލާތުގެ ވައިރުކުރުމާ ބެހޭ ގަވާއިދުން ތަންތަންކޮޅު ނަކަލުކޮށްގެން އެކުލަވާލާފައިވާ ގަވާއިދެކެވެ. އިނގިރޭސި ވިލާތުގެ ގަވާއިދުގައި ނަރު ގުޅުވާ ގޮތުގެ އިތުރު ތަފްޞީލުތައް ހިމެެނެއެވެ.

ވައިރުކުރާއިރު ނަރުުގުޅާ ގުޅުންތައް ދެބަޔަކަށް ބެހިދާނެއެވެ. އެއް ގޮތަކީ، ފެންނަ ގޮތަށް، ބެލޭ ގޮތަށް، ހުންނަ ގުޅުންތަކެވެ. މިސާލެއްގެ ގޮތުން ސްވިޗެއްގެ ތެރެއަށް ނުވަތަ ފޮށްޓެއްގެ ތެރެއަށް ދެކޮޅުލައި ގުޅާ ގުޅުމެވެ. އަނެއް ގޮތަކީ ފާރުތެރެއަށް ނުވަތަ ހޮޅީގެ ތެރެއަށްލައި ގުޅިތަން ނުވަތަ ޖޮއިންޓް ފަސޭހައިން ނުބެލޭގޮތަށް ހުންނަ ގުޅުންތަކެވެ. މި ދެބާވަތުގެ ގުުޅުންތައް ގުޅާގޮތް ތަފާތެވެ. އެންމެ ފުރަތަމަ ފޮށީގައި ހުންނަ ގުޅުންތަކަށް ނަޒަރު ހިންގާލަމާތޯ އެވެ.

ބޭނުންވެއްޖެނަމަ، ބެލެން ހުންނަ ގުޅުންތައް

ބޭނުން ވެއްޖަނަމަ، ބެލޭގޮތަށް ނަރުގުޅަން ރާއްޖޭގައި ބޭނުން ކުރަނީ ކަނެކްޓަރެވެ. އެއީ ނަރު ދެކޮޅުން ވައްދައި، އިސްކުރުން ބާރުކުރެވޭ ރަންވަންލޯ ހޮޅިކޮޅެއް ހިމެނޭ ގުޅުވާ އެއްޗެކެވެ. ބޭރު ހަދާފައި ހުންނަނީ ޕްލާސްޓިކުންނެވެ. މީގެ 40 ވަރަކަށް އަހަރު ކުރިން ތަށިމުށިންނެވެ. ރާއްޖޭގައި ޢާއްމުކޮށް ބޭނުން ކުރަނީ މިބާވަތުގެ ޕްލާސްޓިކް ކަނެކްޓަރެވެ.  ނަރުގުޅުވަން ހަދާފައި ހުންނަ ޚާއްޞަ ފޮށި ހުރެއެވެ. މިބާވަތުގެ ފޮށްޓައް ކިޔަނީ ”ޖަންކްޝަން ބޮކްސް“ އެވެ. ތިރީގައި އެވަނީ ތަފާތު ބާވަތް ބާވަތުގެ މިފަދަ ފޮށްޓެވެ. މީގެ ތެރޭގައި ގެއަށް ކަރަންޓު ”ވައްދާފައި“ އޮންނަ ސަޕްލައި އިން ދަތުރުކުރާ ކަރަންޓަށް ވުރެ ބާރު ގަދަ ކަރަންޓު ގުޅުވާ ޖަންކްޝަން ބޮކްސް ވެސް ހުރެއެވެ.

މިފަދަ ޖަންކްޝަން ފޮށިތަކުގައި، އިސްކުރުން ނަރުތައް ގުޅުވަން ބާރުކުރުމުގައި މައްސަލަތަކެއް ދިމާވެއެވެ.

ދެއެއްޗެއް ގުޅާނަމަ، އެ ގުޅުން ނުވަތަ ޖޮއިންޓް، އެހެން ތަންތަނަށް ވުރެ ގަދަވާން ޖެހޭނެއެވެ. ނަމަވެސް، އިސްކުރުން ނަރުގުޅުމުގައި ދާއިމަށް ހުންނަ ވަރަށް ގުޅުވަން ދަތިވެއެވެ. އެންމެ ފުރަތަމަ، ގެ ވައިރުކޮށްފައި ހުންނަ އޭސީ ކަރަންޓަކީ ދެކޮޅަށް ދުވާ އެއްޗެއްކަމުން، ޑީސީ ކަރަންޓަށް ވުރެ އިސްކުރުން ހަރުކޮށްފައި ހުންނަ ނަރުތައް ދޫވާލެއް ބޮޑެވެ. އެއްކޮޅަށް ދަތުރުކުރާ ނަރު ގުޅުވާފައި ހުންނަ އިސްކުރުތައް ދޫވަނީމަދުން ކަމަށް ފޮތްތަކުގައި ލިޔެފައި ހުރެއެވެ. ގަދަ ކަރަންޓު ނަގާ އިސްތިރި، އެއަރ ކޮންޑިޝަނަރ ފަދަ ތަކެތި ގުޅާފައި ހުންނައިރު، ނަރުގުޅާފައިވާ އިސްކުރު ކުޑަކޮށް ދޮންވެއެވެ. އިސްތިރި ނިވާލުމުން އިހު ހުރި ހޫނުމިނަށް، ފިނިވެއެވެ. ދެތިން އަހަރެއް ވާއިރު، މިގޮތަށް ހޫނުވެ ފިނިވުމުން އިސްކުރު ދޫވާގޮތް ވެއެވެ. ސަބަަބަކީ ހޫނުވުމުން އިސްކުރު ބޮޑުވާތީއެވެ. ފިނިވުމުން ކުޑަވާތީ އެވެ. މިކަން އެންމެ ބޮޑުވާނީ ތުރުުތުރުއަޅާ ނުވަތަ ވައިބްރޭޓް ވާ ތަކެއްޗާ ނަރުގުޅާފައި ހުންނަ ނަމައެވެ. މިގޮތަށް އިސްކުރު ދޫވެއްޖެނަމަ، ނަރުގެ ގުޅުން ކުޑަވެ، އަދި ވަކިން ބޮޑަށް އިސްކުރު ހޫނުވެއެވެ. ތިރީގައި އެވާ ފޮޓޯއިން ފެންނަނީ ގުޅުން ރަނގަޅު ނުވުމުން، ނަރު ދޮންވެގެން އެންމެ ފަހުން، ނަރުގެ ދާފަރާ ގިރިފައި ވާތީއެވެ. ހޫނުވުމުން، ނަރާއި އިސްކުރުގައި ދަމިލަޖަހާ މިންވަރު އަވަސް ވެއެވެ. ފެހިކުލައިގައި އެވަނީ ނަރުގައި ދަމިލަ ޖަހާފައިވާ ތަނެވެ. ދުވަސްވިވަރަކަށް ދަމިލަ ޖަހާތަން ބޮޑުވާނެއެވެ. އަދި ހޫނުވާ ވަރުބޮޑުވި ވަރަކަށް  ދަމިލަ ޖެހުން ބޮޑުވާނެއެވެ. އެއީ ދަމިލައިން ފަސޭހައިން ކަރަންޓު ދަތުރު ނުކުރާތީ އެވެ.

އިސްކުރުން ނަރު ގުޅާފައި ހުންނަ ގުޅުންތައް އަހަރަކު އެއްފަހަރު ޗެކް ކުރަން ޖެހޭނެކަމަށް މި ދާއިރާގެ ފޮތްތަކުގައި ބަޔާންކޮށްފައި ހުރެއެވެ. އެއީ އެއްވެސް ސަބަބަކާ ހުރެ، އިސްކުރުތައް ދޫވެފައިވޭތޯ ބެލުމަށެވެ. މިކަން ކުރުމަށް ބޭނުން ކުރަނީ ކުޑަކުޑަ ކެމެރާއެކެވެ. މިކެމެރާއިން ސްވިޗް ފޮށި ނުވަތަ ބުރޭކަރުތައް ހުންނަ ފޮށި ފޮޓޯ ނަގަނިކޮށް، ހޫނުތަންތައް އަލިކޮށް ފެނެއެވެ. ތިރީގައި އެވަނީ ބުރޭކަރު ފޮށްޓެއްގެ ފޮޓޯއެކެވެ. އެއް ނަރު މާ ބޮޑަށް ހޫނުވާކަން ފާހަގަ ކުރެވެއެވެ. މިފަދަ ކަމެއް ފާހަގަ ކުރެވިއްޖެ ނަމަ، އެކަމެއްގެ ސަބަބު ހޯދަން ޖެހޭނެއެވެ. އިސްކުރެއް ދޫވެގެން ހޫނުވާ ނަމަ، އަލުން ނަރުން ދަމިލަ ފިލުވައި، ދާފަރާ ވިރިފައިވާ ނަމަ، އެތަނަށް ހޮޅިކޮޅެއް ލައި، މަރާމާތުކުރަން ޖެހޭނެއެވެ.

ނަރުގުޅާ ތަކެތީގެ ތެރެއިން ރާއްޖޭގައި ޢާއްމުކޮށް ނުގެންގުޅޭ ދެ އެއްޗަކީ ނަރު ނަޓު ނުވަތަ ވައިރު ނަޓު އަދި  ވޭގޯ  ކަނެކްޓަރެވެ. ނަރު ނަޓަކީ ދެ ނަރު ނުވަތަ އެއަށް ވުރެ ގިނަ ނަރު އެއްކޮށްލަން ޖަހާ، ރަންވަންލޯ ދޯރިއެކެވެ. މި ދޯރީގެ އެތެރެ ހުންނަނީ ނަޓެއްހެން ތުރެޑް ކަނޑާފައެވެ. އެއްކޮޅު ހިމަކޮަށެވެ. ދާފަރާއަކަށް ބޭނުން ކުރަނީ ޕްލާސްޓިކެވެ. ނަރުތައް އަނބުރާ އެއްކޮށްލުމަށްފަހު، ނަޓު އަނބުރާލުމުން، ހުރިހާ ނަރުތަކެއް ދޯރިތެރެއަށް ވަދެ ފިތެއެވެ. ތިރީގައި އެވަނީ، ނަރުނަޓެއްގެ ފޮޓޯއެވެ. މިއީ، ގެ ވައިރުކުރުމުގެ މަސައްކަތް، ވަރަށް ހަލުވިވާ އެއްޗެކެވެ.

މިޒަމާނުގައި ދެން އެންމެ މަޝްހޫރީ، ވޭގޯ ކަނެކްޓަރެވެ. މިއީ އިސްކުރު ބޭނުން ވާ ބާވަތެއް ނޫނެވެ. ދެނަރު ނުވަތަ ތިން ނަރު ނުވަތަ އެއަށް ވުރެ ގިނަ ނަރު އެއްކޮށްލަން، ނަރުން ދާފަރާ ނެގުމަށް ފަހު، އިސްފިރޭނު ބާރު ހުންނަ ދެ ޖަސްތު ކޮޅު ދޭތެރެއަށް ނަރު ކޮށްޕާލުމުން ނަރު ހިފަހައްޓައެވެ. ރަނގަޅަށް ފިއްތާލުމަށް ދައްޗެއްގެ ގޮތަށް ބޭނުންކުރެވޭ ތަންޑެއް ވެސް މި ކަނެކްޓަރުގައި ހިމެނެއެވެ. މި ބާވަތުގެ ކަނެކްޓަރުގެ ގުޅުން ރަނގަޅުކަމުން، އެއަށް ވަންނަ ވަރުގެ ނަރުން ނުހިފަހައްޓާހާ ކަރަންޓު މި ވޭގޯ ކަނެކްޓަރުން ހިފަހައްޓައެވެ. ވައިރު ނަޓާއި ވޭގޯ ކަނެކްޓަރަކީ، ރާއްޖެއަށް ޢާއްމުކޮށް ވިއްކަން ގެނެސްފިނަމަ، ރަނގަޅަށް ވިކޭނޭ ވިޔަފާރިއެއް ފަށައިގަނެވިދާނޭ، ދެ އެއްޗެކެވެ.

މި ބަޔާން ކުރެވުނީ، ބޭނުން ވެއްޖެ ނަމަ، ގުޅުން ބަލައި، މައްސަލައެއް އުޅޭނަމަ ރަނގަޅު ކުރެވޭ ގޮތަށް ދެނަރު ގުޅާނޭ ގޮތެވެ. ދެން އޮތީ ފާރުތެރެއަށް ނުވަތަ ހޮޅި ތެރެއަށް ގުޅުންލާންޖެހޭ ޖޮއިންޓް ހަދާނޭ ގޮތެވެ. މި މަޒުމޫނު ލިޔުމުގެ ބޭނުމަކީ، މި ގޮތް ކިޔާދިނުމެވެ.

ބޭނުން ވެއްޖެނަމަ ނުބެލޭ ތަންތަނަށްލާ ނަރު ގުޅުވުން

ބޭނުން ވެއްޖަނަމަ، ނުބެލޭ ގޮތަށް ހުންނަ ގުޅުންތައް މުހިއްމުވަނީ، އެއީ ގެވެރިއަކަށް ނަރު އިޤްތިޞާދުކުރުމަށް އޮތް ފުރުޞަަތަކަށް ވާތީ އެވެ. މިއާއެކު، މިގޮތަށް ހުންނަ ގުޅުންތައް ގިނަ ދުވަހަށް ހަރޮށިކަމާއި އެކު ހުންނަން ޖެހެއެވެ. އެހެންކަމުން، ކަރަންޓު ދަތުރުކުރާކުރުމަށް މި ޖޮއިންޓުން ހިފެހެއްޓުމެއް އައިސްގެން ނުވާނެއެވެ. އަދި ދާފަރާ،  އަޞްލު ނަރުހާ، ގަދަވާން ޖެހޭނެއެވެ. ކަރަންޓުލުމާ ބެހޭ ގަވާއިދުގައި، މިފަދަ ޖޮއިންޓުތަކާ ބެހޭ ގޮތުން ލިޔެފައި އޮންނަނީ އަންނަނިވި ގޮތަށެވެ.

4.3.

All connections shall be accessible for inspection, testing and maintenance, except for the following: 4.3.1. Joints in buried cables; 4.3.2. Compound-filled or encapsulated joints;

ވާނުވާ ބެލުމަށާއި މަރާމާތްކުރުމަށާއި، ޓެސްޓުކުރުމަށް، ކަމްޕައުންޑުން ފުރާފައިވާ ނުވަތަ ކެޕްސިއުލެއްގެ ތެރޭގައި ހިމެނޭ ޖޮއިންޓްތައް ފިޔަވައި އެހެން ހުރިހާ ޖޮއިންޓަކާއި ގާތްވެވެން ވާނެއެވެ.  ގާތްވުން މާނަކުރަނީ އަތްލައި، ލޮލުން ބަލައި މަރާމާތު ކުރުމަށް އަތުޖެހޭ ހިސާބުގައި ވުމަށެވެ.

އިނގިރޭސި ވިލާތުގެ ކަރަންޓު ލުމުގެ ގަވާއިދުފޮތުގައިވާ ގޮތް ތިރީގައިއެވަނީ އެވެ. އޭގައި ބުނަނީ، ވާނުވާ ބެލުމަށް ޖޮއިންޓާ ގާތް ވެވެން ވާނެއެވެ. ނޫންނަމަ ޖޮއިންޓްތައް ހުންނަން ވާނީ، ކަމްޕައުންޑު އަޅައިގެން ފުރާ ކެޕްސިއުލަކަށް ލައި، ނުވަތަ ވެލްޑްކޮށް، ލޮއިން ބައްދައި ނުވަތަ ފިިއްތައިގެން ހަރުކުރާ ލަގުލައި އަދި އެކަށީގެންވާ އެއްޗެއްގެ ތެރޭގައެވެ.

މިދެގަވާއިދުންވެސް، ނަރުގުޅުވުން ހުއްދަކުރެއެވެ. ނަރުގުޅުވޭގޮތް ވެސް ބަޔާން ވެގެން ވެއެވެ. އެއްގޮތަކީ، ވެލްޑިން ކުރުމެވެ. ނުވަތަ ބެއްދުމެވެ. މިގޮތަށް ލޯނަރު ބައްދަނީ އިހުގައި ތިމަރައިންނެވެ. ނަމަވެސް، 2018 ވަނަ އަހަރުން ފެށިގެން ޔޫރަޕިއަން ޔުނިއަންގައި ބެއްދުމަށް ތިމަރަ ބޭނުން ކުރުން މަނާވެއެވެ. އެހެންކަމުން ދެން އެމީހުން ބޭނުން ކުރާނީ ތިމަރަ ނުހިމެނޭ މައިގަނޑުގޮތެއްގައި ޓިން ހިމެނޭ ބައްދާ ނަރެވެ. ޓިން އަކީ ނެސްޕްރޭ ދަޅުގެ އެތެރޭގައި އެހުންނަ ކުލައިގައިހުންނަ މަޢުދަނެކެވެ. ތިމަރަ މަނާކުރީ، އެއީ ހަށިގަނޑަށް ވަރަށް ބޮޑު ވިހައަކަށް ވާތީއެވެ.

ލެޑް ނުވަތަ ތިމަރަނެތް ބައްދާ ނަރު ރާއްޖޭގައި ޢާއްމުކޮށް ލިބެން އަދި ނުހުންނާތީ ރާއްޖެއާ މިގޮތަކާ ނުގުޅެއެވެ. ނަމަވެސް، މިގޮތަށް ތިމަރައިން ނަރު ގުޅުވަންބޭނުން މީހުންނަށް އެކަން ބައްދާ ހަތިޔާރަކުން ކުރެވޭނެއެވެ. ދެން އޮތީ ލޮއިން ނަރުގުޅުވުމެވެ. މިއީ ގުޅުވާ ނަރުކޮޅަށް ވުރެ އަގުބޮޑު ގޮތެކެވެ. ލޮއި ވިރެނީ ގަަދަ ހޫނެއްގައެވެ. އެއް ހާސް ޑިގްރީއަށް ވުރެ މަތީ ހޫނެއްގައެވެ. އެހެންކަމުން، ލޮއި ބައްދަން ގެންގުޅެނީ އާދަޔާ ޚިލާފު ގަދަ ގިނި އުފައްދާ ހުޅެކެވެ.  މި ހުޅު އުފައްދާ ގޭހާއި އެހެން ތަކެތީގެ އަގު ބޮޑުކަމުން، މިއީ ވެސް ރަނގަޅު ގޮތެއް ނޫނެވެ. ދެން އޮތީ ފިއްތައިގެން ލަގު ނުވަތަ ފެރުލް ހަރުކޮށް ގުޅުވުމެވެ. މިއީ ޚަރަދުގެ ގޮތުން އެންމެ  ހެޔޮ ގޮތެވެ. މިގޮތަށް ގެ ވައިރުކުރާ ނަރު ގުޅުވުމާއި، އިންޖީނުގެއިން އަވަށުގެ އެކިފޮށިތަކާ ގުޅާފައި ހުންނަ ކޭބަލްތައް ގުޅުވުމާ ތަފާތެއް ނެތެވެ. ހަމަ އެކަނި ތަފާތަކީ، ވައިރުކުރާ ނަރު ހިމަ ކަމެވެ. ވައިރުކުރަން ޢާއްމުކޮށް ބޭނުން ކުރާ، ފަަލަމިނުގައި 1.5 ނުވަތަ 2.5 އަކަމިލިމީޓަރު ހުންނަ، ނަރު ގުޅުވަން ބޭނުން ކުރަނީ، ނަރު ކިރިޔާ ވަންނަ ވަރުގެ ހޮޅިކޮޅެކެވެ. މިހޮޅިކޮޅަށް ކިޔަނީ ފެރުލް އެވެ. ޙަޤީޤީ މާނައަކީ އަތުގައި އަޅާ ތަނޑިއެވެ. ނަމަވެސް، މިހާރަކަށް އައިސް ހޮޅި ގުޅުވުމަށާއި ނަރުގުޅުވުމަށް ހުންނަ ބަންދަށް މިހެން ކިޔަނީއެވެ. ފެރުލް އަކީ އެކި ސައިޒްސައިޒުގެ ނަރަށް ހެޔޮވަރުވާ ވަރަށް ވަކިވަކިން ވިއްކަން ހުންނަ އެއްޗެކެވެ. ބައެއް މީހުން މީގެ އަގުބޮޑުކަމުން، އެއަރކޮން ތަކެތި ވިއްކާ ތަންތަނުން ބޭނުންވާ ސައިޒްގެ ރަތުލޯ ހިމަހޮޅި ގަނެގެން ބުރިކޮށްގެން ބޭނުން ކުރެއެވެ. ހޮޅިކޮޅުގެ ތެރެއަށް ވަންނަ ވަރަށް ނަރުގެ ދާފަރާ ވަކިކޮށް ވައްދައި، ނަރުކެނޑި ފާޑުގެ ދައްޗަކުން ހޮޅިކޮޅު ފިއްތާލަނީ އެވެ. މިގޮތަށް ފިއްތާލުމުން ވަރަށް ވަރުގަދައަށް ނަރު ހަރުލައެވެ. ރަނގަޅަށް ފިއްތައިފިނަމަ، ދެކޮޅަށް ދަމައިގަތުމުން ބުރިވާނީ ގިނަ ފަހަރު ނަރުގެ އެހެން ކޮންމެވެސް ހިސާބަކުންނެވެ. ކުުދިކުދި އިސްކުރުތަކެއް ޖަހައިގެން ނަރުހަރުކުރާ ފެރުލް ހުރެއެވެ. ނަމަވެސް މި ބާވަތެއް ވައިރުކުރަން ޢާއްމުކޮށް ބޭނުން ކުރާ ހިމަ ސައިޒަކަށް ހަދާފައެއް  ނުހުރެއެވެ.

ފެރުލް އަކުން ދެނަރު ގުޅުވުމަށް ފަހު ދެން އޮންނާނީ ފެރުލްގައި ދާފަރާއެއް ލުމެވެ. ނޫނީ ނުރައްކާތެރި ސޯޓެއް ވެސް ހިނގާފާނެއެވެ. ފެރުލް ގެ ދާފަރާއަކަށް ދެގޮތެއް ބޭނުން ކުރެއެވެ. ޖޮއިންޓް ފެނުގައި އެއްވެސް އިރަކު ނުޖެހޭނެކަމުގެ ޔަޤީންކަން އޮތް ނަމަ، ފެރުލްމަތީގައި ޓޭޕް އެޅިދާނެއެވެ. ނަމަވެސް ޓޭޕަކީ ހޫނުވުމުން، ތަތްކަން ގެއްލޭ އެއްޗަކަށް ވާތީ، ބައެއް މީހުން ބޭނުންކުރަނީ ހޫނުކޮށްލުމުން ކުޑަވާ ޕްލާސްޓިކް ހޮޅިކޮޅެކެވެ. ނަމަވެސް މި ޖޮއިންޓަކީ ފެނުގައި ޖެހިއްޖެނަމަ، ލީކްވާނޭ ޖޮއިންޓެކެވެ.

ފެނުގައި ޖެހުމުން ކަރަންޓު ލީކުނުވާނޭ ޖޮއިންޓު ހަދަނީ ފެރުލްގެ މަތީގައި ”އެމެލްގެމޭޓިން ޓޭޕް“ ކިޔާ، އެ ދަމާފައި އެޅުމުން އެކަތިގަނޑަކަށްވާ ޓޭޕެއް އޮޅައިގެންނެވެ. ދެން ބޭނުންކުރަނީ ފައިބަރު ދޯނި ފަހަރު ބަންނަން ގެންގުޅޭ ޒާތުގެ  ރެސިން އެވެ. ޢާއްމުކޮށް ވައިރުކުރާ ނަރު ގުޅުވަން ފެރުލް އާއި ރެސިން އެއްކޮށް ވިއްކަން ހުރެއެެވެ. މިއީ ރާއްޖޭގައި އަދި ޢާއްމުކޮށް  ވިއްކަން ނުހުންނަ އެއްޗެކެވެ. ނަމަވެސް ބޮޑެތި ކޭބަލް ގުޅުވަން މިބާވަތުގެ ތަކެތި ރާއްޖެއިން ލިބެއެވެ. ތިރީގައި އެވަނީ ކުދި ސައިޒުގެ ޖޮއިންޓް ހަދާ ސާމާނެވެ.

ލޯނަރަކީ އަގުބޮޑު އެއްޗެއް ކަމުން، ގަވާއިދުތަކުން ހުއްދަކުރާތީ، ގެ ވައިރުކުރާއިރު، ނަރުގުޅުވުމަކީ އިސްރާފު ކުޑަވާނޭ ކަމެކެވެ. ގަވާއިދުތަކަށް ފެތޭގޮތަށް ފެނުގެ އަސަރު ނުކުރާތަނެއްގައި ނަމަ، އެންމެ ރަނގަޅުވާނީ ފެރުލް އާއި ހޫނުކުރުމުން ކުޑަވާ ހޮޅި ބޭނުން ކުރުމެވެ. ފެނުގެ އަސަރު ކުރާނަމަ، ވައިރުކުރުމަށް ބޭނުން ކުރާ އެންމެ ހިމަ ނަރު ގުޅުވޭ ފަދަ ރެސިން އާއި ފެރުލް އެއްކޮށް ހުންނަ ”ކިޓް“ ގަންނަން ލިބެއެވެ. މާލޭއިން ނުލިބޭނަމަ މިއީ ވިއްކަން ގެންނަންވީ އެއްޗެކެވެ. ނަރު ގުޅުވާއިރު ވިސްނަންވީ، ގުޅުވަންދާ ޚަރަދާއި އިސްރާފުވާ ނަރުގެ އަގާއި މަސައްކަތުގެ އަގު އަޅާކިޔޭ މިންވަރެވެ.

އެހެން މަޒުމޫނުތައް ކިޔުއްވަން މަތީގައިވާ ފޮޓޯއަށް ކްލިކް ކޮށްލައްވާ!