އަޅުގަނޑަކީ ދިވެހި ބަހުގެ މާހިރެއް ނޫނެވެ. ޝާއިރެއް އަދީބެއް ވެސް ނުމެ ނޫންމެއެވެ. އަމިއްލަ ނަފުސާ ދޭތެރޭ ދެކޭ ގޮތުގައި، އަޅުގަނޑަކީ އިނގިރޭސި ބަހުގެ މީހެކެވެ. މަދަރުސާ ދުވަސް ވަރުން ސުރެ، އިނގިރޭސި ބަހުގެ އެކި މުބާރާތްތަކުން އަޅުގަނޑަށް ވަނަވަނައާއި އިނާމުތައް ލިބިފައި ވެއެވެ. ސްކޫލް ނިންމި އަހަރު އަޅުގަނޑަށް އޯލެވެލް އިމްތިހާނުން އޭ ގެ އިތުރަށް މާއްދާގެ ޚާއްޞަ ސްކޫލް ޕްރައިޒް ލިބުނެވެ. އަޅުގަނޑަށް މަދުވެގެން ހަތަރުހާސް ޞަފުޙާ އަށް ވުރެ ގިނަ އިނގިރޭސި މަޒުމޫނާއި ރިޕޯޓާއި ފޮތް ފަދަ ތަކެތި ލިޔެވިފައި ވާނެއެވެ. އިނގިރޭސި ބަހުން ތިން ފޮތެއް ޝާއިޢުކުރެވިފައި ވެސް ވެއްޖެއެވެ. އަދި އެއަށް ވުރެ ގިނަ އެހެން މީހުން ލިޔެފައިވާ ޞަފުޙާ އެޑިޓް ކުރެވިފައި ވާނެއެވެ. އަޅުގަނޑު އެންމެ ފުރަތަމަ ކިޔަވައިދިނީ ވެސް އިނގިރޭސި ބަހެވެ. ގްރޭޑް 5 ގައި އުޅެމުން ސިފައިންގެ މީހުންނަށެވެ. އާދެ! އަޅުގަނޑު ބޮޑަށް ފަރިތައީ ދިވެހި ބަހަށް ވުރެ އިނގިރޭސި ބަހަށެވެ.
ނަމަވެސް ދަންނަވަންތޯއެވެ؟ ޝާއިރު އެ ވިދާޅުވަނީ ތެދެކެވެ. ”އަސަރަކާއި އަދި ފޮނިކަމެއް އެކި ބަސްބަހުން ހަމަ ފެނުނަކަސް އަސަރުގަދަ އަދި އެންމެ ފޮނި ބަހަކީ މަށަށް މިދިވެހި ބަހެވެ.“ އިނގިރޭސި ބަހުގެ އަދަބިއްޔާތުގެ ތެރެއިން އަޅުގަނޑަށް ދަސްވި މިންވަރުން، ހުރިހާ ބަސްތަކަށް ޢާއްމު އުޞޫލުތައް އަދި ދިވެހީންނަށް އޮޅުން ފިލުވާ ދެވިފައި ނުވާކަން ވިސްނި، މިއީ ކުރަން ވެއްޖެކަމެއް ކަން އަޅުގަނޑަށް އެނގުނެވެ. ޔުނިވަރސިޓީގައި ދިވެހިބަހުގެ ޑިގްރީ އެކުލަވާލަންޖެހުމާ ގުޅިގެން ދިވެހިބަހުން އެހާތަނަށް ނެތް އެތައް ފަންނީ ލިޔުމެއް އަޅުގަނޑަށް ލިޔަން ޖެހުނެވެ. މި ޕޭޖްގައި މިހިމަނަނީ މިކަމާ ގުޅިގެން ލިޔުނު މަޒުމޫނުތަކުން ބައެކެވެ. ދިވެހިބަހުގެ ދަރިވަރުންނަށް މަންފާއެއް ކޮށްފާނެތީ ވެބްސައިޓުގައި ޖެހީއެވެ.
ބަސް އުފެދުމާއި ދިވެހި ބަހުގެ ތާރީޚް
ބަހުގެ އަޑުތައް
ޢިބާރާތްކުރުން
ދިވެހިބަސް ލިޔުން
Thaana: Improving Thaana writing system
އިހުގެ މުހިއްމު ބައެއް ލިއުންތައް
Some Significant Old Documents
ލޯމާފާނުތައް
Loamaafaanu (Copper plate grants)
Dhan’bidhoo Loamaafaanu (translated by Ali Najeeb, foreword by Naseema Mohamed, published by NCLHR، 1983)
ދަނބިދޫ ލޯމާފާނު (ޢަލީ ނަޖީބުގެ ތަރުޖަމާ، 1983)
Dhan’bidhoo Loamaafaanu (translated by Prof. Wijayawardana, Prof. Dissanayake, Mr Hassan Ahmed Maniku, Mr Ahmed Shafeeq and Mr Ali Najeeb, 1982. Scanned and cleaned by 2H with the support of Nazim of Dhivehi Academy)
ދަނބިދޫ ލޯމާފާނު (ސިލޯނުގެ ދެ ޕްރޮފެސަރަކާއި ތިން ދިވެހީން، 1982)
Isdhoo Loamaafaanu, 1194 (Translated by Hassan Ahmed Maniku and GD Wijayawardhana, 1986. Only 10% of the document is online for copyright reasons)
އިސްދޫ ލޯމާފާނު 1194 (ތަރުޖަމާ ކުރީ ޙަސަން އަޙްމަދު މަނިކު އާއި ވިޖަޔަވަރުދަނަ، 1986)
ނައިބުތުއްތު (މުޙައްމަދު ޖަމާލުއްދީނު) ލިޔުއްވި ”ތާނަ ލިއުމުގެ ޤަވާޢިދު“ ލިޔުއްވީ 1891
The Manner of Writing Thaana by Naibu Tuththu (Sh. Mohamed Jamaaludhdheen) [1931]
Sir I don’t think there’s a single way we can quantify how priceless your contributions to our language are. I hope your articles are preserved & available to future generations of Dhivehin to come for many many years. This site is an endless sea of knowledge
ބަހުގެ ގަވާއިދު ޕޭޖަށް ފިއްތުމުން ދެވެނީ ތިކިކޮމާގެ ޕޭޖަށް
ޖޯސްޓް ގިޕަރޓް އިނގިރޭސިއަށް ތަރުޖަމާކޮށްދެއްވި އަދި ދިވެހި އެކެޑެމީއިން ދިވެއްސަށް ތަރުޖަމާކުރި ކުޑަހުވަދޫ ލޯމާފާނުވެސް މިތަނަށް ލެވޭނެތޯ؟
ޅެމުގެ ބަނޑު ވަށް އަކުރު
kobaitho B ge radheef.
މަނިކުފާން ތިޔަކުރައްވާ މަސައްކަތުގައި ބަރަކާތްލައްވައި އަނެކުންނަށް ފައިދާލިބޭތިޔަފަދަ ޢިލްމީ ލިޔުއްވުންތައް ލިޔުއްވާ ހާމަކުރައްވާތީ ވަރަށްބޮޑަށް ޝުކުރުދަންނަވަނ.
Sir we need more alphabet, hope we’ll get it soon.
Sir kobai tho B ge radheef?
Thank you very much for sharing your valuable articles and digitizing these important documents.
English – ދިވެހި basfotha v boda shukuru dhannavan. Dhn huri akuru thaves furihama kohdhevun edn. Allah thibaa ah heyo jazaa minvaru kohdhevaashi.
alhamdulillhi
Manikufaanah thi kohdhevuny varah aguhuri masahkaithpulheh. Allah thibaage thi masahkathugai kaamiyaabu minvarukurahvaa heyo jazaa dhehvaashi. Aameen.